ธนาคารเวลาแตกต่างจากจิตอาสาอย่างไร
วันที่บันทึกรายการ 10 ธันวาคม 2563 เวลา 21:35 น.
“ทำความดีโดยไม่หวังผลตอบแทน” เป็นความตั้งใจดีของจิตอาสาที่มีอยู่มากมายในสังคม รวมถึงผู้สนใจในโครงการธนาคารเวลาหรือแม้แต่ผู้ที่เป็นสมาชิกแล้ว
ด้วยพื้นฐานแห่งความดีนี้ จึงมีคำถามเกิดขึ้นว่า “เมื่อทำดีด้วยจิตอาสาแล้ว เหตุใดจึงต้องมีคะแนนเป็นผลตอบแทน ซึ่งขัดแย้งกับหลักการของจิตอาสาทั่วไป ?
คำตอบคือ ธนาคารเวลา มีความแตกต่างจาก จิตอาสาทั่วไปนั่นเอง
กล่าวอย่างเข้าใจง่าย คือ จิตอาสา คือ ผู้ให้ ... ให้โดยไม่หวังผลตอบแทน ให้อยู่ฝ่ายเดียว
ส่วนธนาคารเวลา คือ สมาชิกได้เป็น “ผู้ให้” และ เป็น “ผู้รับ”
เนื่องด้วยธนาคารเวลาที่มีกฎสำคัญว่า เมื่อคุณได้ให้บางอย่างไปแล้ว คุณก็ต้องรับอะไรบางอย่างกลับคืนมาจากสมาชิกผู้อื่นเป็นการตอบแทนด้วย หัวใจของธนาคารเวลาจึงหมายถึงการ ‘ให้และรับ’ เป็นโมเดลที่ชวนสมาชิกมามอบช่วงเวลาดี ๆ ให้แก่กัน แลกเปลี่ยนความช่วยเหลือซ่งกันและกันอย่างสม่ำเสมอและเป็นระบบที่ชัดเจน
ไม่มีผู้ใดให้เพียงฝ่ายเดียวจนหมดแรง และไม่มีผู้ใดรอคอยเพื่อขอรับอย่างเดียวโดยไม่ทำสิ่งใด
คะแนนที่ได้จากชั่วโมงที่ทำความดีนั้นเป็นเพียงเครื่องมือที่เสมืออัตราแลกเปลี่ยน เช่นเดียวกับเงินในบัญชีของธนาคาร
ไม่ใช่ “หลักทรัพย์” แต่เป็น “หลักประกัน” ... ประกันว่าสมาชิกได้ทำความดีจริง รักษาความดีนั้นไว้ได้จริง และสามารถรับประโยชน์จากความดีนั้นในภายหลังได้จริง
เป็นระบบที่ “สร้างคุณค่า” ให้ความดีหมุนเวียนได้อย่างต่อเนื่องจากการทำความดีให้แก่กัน
ทีนี้มีอีกโครงการหนึ่งที่หลายคนคุ้นเคย คือ “ธนาคารความดี” ซึ่งมีการทำจิตอาสา สร้างประโยชน์แก่ผู้อื่นและสังคมในรูปแบบต่าง ๆ โดยมีคะแนนจากเวลาในการทำความดีเป็นผลตอบแทนเช่นกัน ... แล้วธนาคารความดี แตกต่างจากธนาคารเวลาหรือไม่
คำตอบคือ แตกต่างเช่นกัน เพราะธนาคารความดี จัดตั้งขึ้นเพื่อให้ผู้ที่ทําความดี และผู้ที่ทําประโยชน์ให้ แก่สังคมในรูปแบบต่างๆ ได้รับผลตอบแทนในรูปแบบการใช้ “ความดี แลกสิ่งของ” เช่น จ่อย ไปช่วยป้าเก็ตัดหญ้าหลัง บ้าน จ่อยได้แต้มความดี มาแลกไข่ที่ธนาคารความดี เป็นต้น
แต่ธนาคารเวลา คือ การออมเวลาแห่งความดีสะสมไว้ในบัญชี เพื่อเบิกมาใช้ในการรับความดีจากผู้อื่น ในรูปแบบความช่วยเหลือที่เราต้องการทุกรูปแบบ ยกเว้นสิ่งของหรือเงินทอง เพราะหัวใจของธนาคารเวลาคือการดูแลซึ่งกันและกัน โดยการแลกเปลี่ยนทักษะ ประสบการณ์ บริการขั้นพื้นฐานที่สมาชิกสามารถทำได้
หากสมาชิกมีหัวใจจิตอาสาเต็มเปี่ยม ไม่ต้องการรับผลตอบแทนหรือความช่วยเหลือใด ๆ ระบบของธนาคารเวลายังยืดหยุ่นกติกาโดยสมาชิกสามารถส่งต่อผลตอบแทนนั้นให้ผู้อื่นก็ได้ หรือบริจาคเวลาให้คณะกรรมการธนาคารเวลาในพื้นที่ไว้ไปให้บริการผู้อื่นที่มีความจำเป็นต่อไป
นอกจากนี้ทุกความช่วยเหลือ ทักษะ หรือบริการต่าง ๆ สมาชิกทุกคนสามารถตกลงร่วมกันว่าในกลุ่มของตนมีใครพร้อมให้บริการอะไรได้บ้าง จะขับรถรับส่ง สอนคอมพิวเตอร์ ช่วยตกแต่งสวน หรือทำอาหารได้ตามถนัด
สร้างระบบที่เชื่อมั่นได้ โดยธนาคารเวลาแต่ละสาขามีคณะกรรมการหรือทีมเจ้าหน้าที่ทำงานเป็นตัวกลางเชื่อมโยงจับคู่ระหว่างผู้ให้และผู้รับ เพื่อความสะดวกรวดเร็วและป้องกันการเอาเปรียบที่อาจจะเกิดขึ้น
ธนาคารเวลาจึงมีความแตกต่างจากธนาคารความดี และจิตอาสาทั่วไป
แต่สิ่งหนึ่งที่เหมือนกันคือ
สร้างสังคมแห่งการเกื้อกูลให้เกิดขึ้นอย่างแพร่หลายแก่สังคมไทย
เรียบเรียง ธนาคารเวลา
_____________
#ธนาคารเวลา
#ประกันความดี
#ความดีหมุนเวียน
#ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง
#สสส